HIV Enfeksiyonunun Arttığı Tek Ülke Türkiye!

HIV nedir? sorusunun cevabını öğreneli uzun yıllar oluyor. HIV enfeksiyonunun son 10 yılda yüzde 460 arttığı tek ülke Türkiye! HIV konusunda önemli çalışmalarda bulunan Pozitif-iz Derneği artışa dikkat çekti. Başta ücretsiz HIV testi olmakla birlikte konuyla ilgili yapılan tüm çalışmalar hakkında bilgi verdi. Detaylar Sağlıkta Haber’de.

HIV Nedir? HIV Türkiye’de Neden Böyle Hızla Yayılıyor?

HIV hiçbir ülkede artış göstermediği kadar büyük bir hızla ülkemizde artmış durumda. Ciddi artışa karşın Pozitif-iz Derneği belediyelerle iş birliği yaparak, ücretsiz ve kimlik bilgisi vermeden HIV Testi imkanı sağlıyor.

HIV’e Karşı Örnek Çalışma

Günümüzde HIV (İnsan Bağışıklık Yetmezliği Virüsü) ile enfekte olan kişiler uygun tedavilerle hayatlarına normal bir şekilde devam edebiliyor. Ancak yine de HIV, uzun yıllar belirti vermemesi nedeniyle hem kişilerin hem de toplumun sağlığını hayati ölçüde etkilemeye devam ediyor. Konu ile ilgili önemli bir çalışma başlatan Pozitif-iz Derneği, ücretsiz ve kimlik bilgisi vermeden HIV Testi yapılmasına olanak sağlayan kampanyasını Sarıyer Belediyesi ile yaptığı anlaşma ile daha da güçlendirdi.

HIV Pandemide Geriledi

HIV enfeksiyonu ile mücadele küresel çapta devam ediyor. Covid-19 pandemisinde önemli bir gerileme yaşansa da Birleşmiş Milletler HIV/AIDS Ortak Programı’nın (UNAIDS) 13 Temmuz 2023 tarihinde yayımladığı Küresel Raporuna, dünya genelinde 39 milyon kişi HIV ile yaşıyor ve günde yaklaşık 4.000 kişiye HIV enfeksiyonu teşhisi konuluyor.

Bi’ Teste Bakar’ Projesi

HIV pozitif kişilere ve yakınlarına destek ve danışmanlık hizmeti sunan Pozitif-iz Derneği, ‘Bi’ Teste Bakar’ projesi ile toplum sağlığına fayda sağlayacak önemli bir çalışma başlattı. ‘Bi’ Teste Bakar’ projesi kapsamında başlatılan ücretsiz HIV Testi kampanyasında, HIV pozitif olduğundan haberdar olmayan kişilere ulaşmak ve onları tedaviye yönlendirmek hedefleniyor. Bu önemli çalışmanın destekçilerinden biri olan Sarıyer Belediyesi, anonim HIV Testi çalışmasının yapılacağı bir merkez desteği sağladı. Bu merkeze randevu alarak giden kişiler kimlik bilgisi vermeden ve ücret ödemeden HIV testi yaptırabiliyor. Merkezde bulunan Pozitif-iz Derneği yetkilisi test öncesi ve sonrası danışmanlık yaparak başvuru yapanlara destek veriyor. Test ile ilgili bilgi almak isteyenler, pozitifiz.org/post/kimlik-bilgilerinizi-vermeden-ve-ucretsiz-hiv-testi-yaptirin web sitesinden bilgi alabiliyor.

10,2 Milyon Kişi Tedaviye Erişemiyor

HIV enfeksiyonunun güncel tedavi olanakları hakkında bilgiler veren Pozitif-iz Derneği konu ile ilgili çarpıcı bilgiler paylaştı. Buna göre, tüm dünyada HIV ile yaşayan kişilerin 28,7 milyonu (%75’i) tedavi olanaklarından yararlanabiliyorken, 10,2 milyon kişi HIV’i baskılayan antiretroviral ilaçlara erişemiyor.  2021 yılında yeni enfekte olanların sayısının 1,5 milyon olduğunu açıklayan Pozitif-iz Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Çiğdem Şimşek, Türkiye’deki güncel durum ile ilgili ise şunları aktardı:

Türkiye’de HIV Enfeksiyonu Artışı Neden Durdurulamıyor?

“Türkiye’de Sağlık Bakanlığı verilerine göre; 1985 yılından 08 Kasım 2023 tarihine kadar doğrulama testi pozitif olduğu tespit edilerek bildirimi yapılan 41.732 vaka mevcut. Vakaların %81,5’i erkek, %18,5’i kadın olup, %16,1’i yabancı uyruklu kişilerden oluşuyor. Vakalar en fazla sırasıyla 25-29 ve 30-34 yaş gruplarında görülüyor.

HIV tanısı alanların en yoğun görüldüğü şehirlerin ise sırasıyla İstanbul, Ankara ve İzmir olduğu açıklandı.”

Türkiye’nin, HIV Epidemisi Ne Durumda?

Türkiye’nin, HIV epidemisinin dünyada artış oranının en hızlı olduğu birkaç ülkenin de bulunduğu Doğu Avrupa ve Orta Asya ülkeleri arasında yer aldığını belirten Şimşek, “Türkiye, her ne kadar HIV yayılımının düşük olduğu ülkeler arasında yer alsa da son yıllardaki yeni enfeksiyonlarda görülen artış endişe verici boyutlara ulaştı. Öyle ki, HIV enfeksiyonunun son 10 yılda %460 arttığı tek ülke Türkiye” bilgisini paylaştı.

Ülkemizde HIV tanısı alan kişilerin sayısı her yıl artarken, henüz test yaptırmadığı için tanı almamış binlerce kişi olduğunun tahmin edildiğini vurgulayan Şimşek, bu nedenle enfeksiyonun hızla yayılmaya devam ettiğinin altını çizdi.

HIV Enfeksiyonunun Tedavisi Mümkün!

HIV enfeksiyonu ile ilgili bilinmesi gereken diğer bir konu ise tedavi konusunda alınan başarılı sonuçlar. Güncel uygulamada, günlük tekli veya çift dozlu ilaç kombinasyonları ile HIV pozitif kişiler herkes gibi sağlıklı ve kaliteli bir yaşam sürebiliyor. Tedavi ile ilgili önemli bilgiler aktaran Şimşek, sözlerine şöyle devam etti:

“HIV’i vücuttan tamamen atacak, yani tam şifa sağlayacak bir tedavi henüz bulunmuyor. Ancak 2017 yılında, HIV alanında büyük bir bilimsel devrim yaşandı. Tüm bilim otoriteleri (CDC, DSÖ, UNAIDS…vb) tedavi alan HIV pozitiflerin korunmasız cinsel ilişkiyle HIV’i bir başkasına aktaramayacaklarını U=U (Undetectable = Untransmittable / B=B (‘Belirlenemeyen = Bulaşmayan (B=B)’ sloganı ile duyurdu. Türkiye’de sağlık güvencesi olan (veya yeşil kart sahibi olan) her vatandaş HIV’i baskılayan Antiretroviral (ARV) tedavilere erişebiliyor.”

HIV Nasıl Bulaşmaz?

HIV’in bulaşıcılığı ile ilgili bilgiler de aktaran Şimşek, şu ayrıntıları paylaştı: “HIV’in bulaşıcılığından ziyade nasıl bulaşmadığına odaklanmak gerek. HIV, tedavi ve gerekli önlemler alınmadığında 3 temel yol (korunmasız cinsel ilişki, anneden bebeğe, kan nakli) dışında bulaşmaz; yani sarılmakla, öpüşmekle, aynı kaptan yemek-içmekle, ter -tükürük-gözyaşı ile bulaşmıyor. ‘Belirlenemeyen=Bulaşmayan (B=B)’ sayesinde HIV pozitifler doğal yolla bebek sahibi olabiliyor ve hatta artık kadınlar hekim kontrolünde bebeklerini emzirebiliyor.”

Kimler HIV Testi Yaptırmalı?

Herkesin düzenli olarak HIV testi yaptırmasını önemle vurguladıklarını dile getiren Şimşek, kişilerin cinsel pratiklerine göre 6 ayda bir veya yılda bir kez test yaptırmaları gerektiğinin altını çizdi. Şimşek, dernek olarak başlattıkları kampanya kapsamında yapılan HIV Testi uygulaması ile ilgili olarak ise şu bilgileri verdi:

“Sarıyer Belediyesi iyi bir örnek olarak, bir ilke imza attı ve bünyesinde HIV testi kampanyası başlattı.  Belediye bize bir sağlık personeli atadı ve yer temin etti. Şimdiye kadar bu uygulamadan 10 kişi yararlandı ve 2 kişinin sonucu pozitif geldi. HIV pozitif kişileri testten sonra da yalnız bırakmıyor, genel takiplerini yapabilmek için derneğe yönlendiriyoruz. Endişe duymadan HIV testi yaptırmak konusunda daha çok kişiyi cesaretlendirmek bizim görevimiz. Bu uygulama ile damgalanma endişesinin, test yaptırmanın önünde yarattığı engeli kaldırmak istiyoruz. Tabii ki bu testin daha çok merkezde yapılması için de çalışmalarımızı sürdürüyoruz.”

HIV Testi Uygulamasına Sarıyer Belediyesi’nden Büyük Destek!

Ücretsiz HIV Testi uygulaması, Sarıyer Belediyesi’nin desteği ile etkisini büyütüyor. Sarıyer Belediyesi’nin uygulamada üstlendiği görevleri aktaran Sağlık İşleri Müdürü Dr. Armağan Eren, şu bilgileri verdi:“Bu çalışmada HIV ile yaşayan kişilere yönelik güçlendirme yaklaşımı üzerinde durulmakta. Bir sosyal hizmet müdahalesi olarak güçlendirmek, bireylerin, ailelerin, grup ve toplumların, kişisel, sosyo-ekonomik ve politik güçlerini artırma ve koşullarını geliştirmelerine yardımcı olmak istiyoruz. Bu amaçla multidisipliner (çok yönlü) bir yaklaşım hayata geçirildi. Toplum sağlığı hizmeti haricinde toplumsal destek bilincini de yükseltmek mutlu ve sağlıklı bir sosyal yaşamın vazgeçilmezidir.”

Ücretsiz HIV Testi Hangi Günler Yapılıyor?

Sarıyer Belediyesi Sağlık İşleri Müdürlüğü’nde her çarşamba saat 10.00-16.30 arası ücretsiz HIV testi yapıldığını aktaran Dr. Eren, uygulanan prosedür hakkında şöyle konuştu: “Paydaşımız olan Pozitif-iz Derneği’ne gelen başvurular neticesinde oluşan randevular kişilerin mahremiyet haklarına göre düzenleniyor. Karşılama personeline “test randevusu” için geldiğini beyan eden danışanımız randevu planına göre danışmanımız ile buluşturuluyor ve öncesinde hiçbir kimlik verisi ya da belirleyici bir bilgisi istenmiyor.  Durumu hakkında dilediği bilgileri danışanımız ile paylaşan kişinin tetkiki yapılıyor ve daha sonra sonucu değerlendiriliyor. İhtiyaca göre deneyim paylaşımı ya da üst basamak sağlık merkezlerine yönlendirme yapılıyor.”

HIV Testinde Kimlik Bilgileri Nasıl Korunuyor?

HIV Testi uygulamasında test yaptıran kişilerin kimlik bilgilerini korumaya yönelik nasıl bir prosedür uyguladıklarını aktaran Dr. Eren, şu bilgileri verdi:“HIV ile yaşayan kişiler sosyal hayatta karşılaştığı ayrımcılık ve damgalama sebebiyle sağlık bilgileri bakımından oldukça hassas bir noktada durmakta. Bu sebeple HIV ile yaşayan kişilerin mahremiyet hakları ile ilgili ihlaller, beraberinde birçok hak ihlalini getirme riski taşır. Dolayısı ile test için başvurmak dâhil olmak üzere kişilerin mahremiyet haklarının her evrede korunması etik ve hukuki açıdan bir zorunluluktur. Kişilerden hiçbir gereksiz veri istenmemekte ve üçüncü kişilerin eline geçebilecek bir bilgi alınmamaktadır.”