ChatGPT’den Sağlık Tavsiyesi Almak Ne Kadar Doğru?

ChatGPT’ye sağlığınızla ilgili hala soru sormayanınız var mı? Bir çok kişi kendi ya da bir yakının sağlık sorunları karşısında ChatGPT’ye başvuruyor. Peki bu ne kadar doğru? Detaylar Sağlıkta Haber‘de.

ChatGPT’ye Hangi Sağlık Soruları Gönderiliyor

Son yıllarda, yapay zeka teknolojileri insanların günlük ve profesyonel hayatlarında önemli bir yer edindi. Üretken yapay zeka hala görece yeni bir teknoloji ve sürekli gelişiyor. Yapılan yeni bir araştırma, Avustralya’da kimlerin sağlık soruları için ChatGPT’yi kullandığını ve ne tür sorular sorduklarını ortaya koydu.

ChatGPT ve Yapay Zeka Sağlık Okuryazarlığının Önemi

Avusturulya’da gerçekleştirilen bu raştırmanın sonuçları, insanların bu yeni teknolojiyi sağlık alanında nasıl kullanabileceğini ve güvenli kullanım için hangi yeni becerilere ihtiyaç duyduğunu anlamaya yardımcı olabilir. Bu bağlamda, “yapay zekâ sağlık okuryazarlığı” kavramının önem kazandığı vurgulanıyor.

Kimler ChatGPT’ye Sağlık Soruları Soruyor?

Araştırma kapsamında, Avustralya genelinde 2 binden fazla kişi ile görüşüldü. Katılımcılardan yüzde 9,9’u 2024’ün ilk yarısında ChatGPT’ye sağlıkla ilgili bir soru sorduğunu belirtti.

ChatGPT’ye soru yönelten kullanıcılar genel olarak , ChatGPT’ye “orta derecede” güvendiklerini ifade etti (5 üzerinden 3,1 puan).

ChatGPT’ye Başvuranlar Düşük Sağlık Okuryazarlığına Sahip…

Araştırma sonucunda, ChatGPT’ye sıkça başvuranlar:

• Düşük sağlık okuryazarlığına sahip olanlar,
• İngilizce konuşulmayan bir ülkede doğanlar veya
• Evde başka bir dil konuşanlar, olduğu görüldü.

Bu durum, geleneksel sağlık bilgilerine erişimi zor olan kişilerin yapay zekâ destekli bilgilere yöneldiğini gösteriyor.

ChatGPT Sağlıkta”İlk Başvuru Kaynağı”

Geleneksel sağlık hizmetlerine erişimde zorluk yaşayan birçok kişi için yapay zeka sohbet robotları like ChatGPT bir “ilk başvuru kaynağı” haline geliyor. Bunun hem büyük fırsatlar hem de ciddi riskler barındıran karmaşık bir durum.

Neden ChatGPT’ye Sağlık Soruları Sorma Eğilimi Var

• Erişilebilirlik: 7/24, ücretsiz (veya çok ucuz), anında yanıt ve internetin olduğu her yerden ulaşılabilir olması.
• Anonimlik: Özellikle damgalanma korkusu olan (ruh sağlığı, cinsel sağlık gibi) konularda kişilerin kendini daha rahat ifade etmesini sağlar.
• Zaman ve Maliyet Tasarrufu: Doktor randevusu almak, yolda zaman harcamak, muayene ücreti ödemek gibi engelleri ortadan kaldırır.
• Bilgi Karmaşası: İnternetteki filtrelenmemiş, güvenilirliği belirsiz bilgi yığını içinde, soruya doğrudan ve anlaşılır bir yanıt vermesi.

Büyük Riskler ve Sınırlamalar

1. Yanlış veya Eksik Bilgi: Yapay zeka modelleri, eğitildikleri verilerdeki hataları tekrarlayabilir, bağlamı yanlış anlayabilir veya güncel olmayan bilgiler verebilir. Tıp sürekli güncellenen bir alandır.

2. Teşhis Koyamaz ve Kişiselleştiremez: ChatGPT bir tıp uzmanı değildir. Belirtileri değerlendirip teşhis koyamaz. Yaş, cinsiyet, tıbbi geçmiş, genetik yatkınlık, kullanılan diğer ilaçlar gibi hayati önem taşıyan faktörleri tam olarak hesaba katamaz. Verdiği bilgi genel geçer olmak zorundadır.

Acil Durumları Tespit Edemez: “Göğüs ağrım var” diyen birine doğru tepki, “hemen 112’yi ara veya en yakın acil servise git” olmalıdır. ChatGPT böyle bir aciliyet hissine ve sorumluluğuna sahip değildir.

Yanlış Güven Verebilir: Makul ve tutarlı bir dille yazılan yanlış bir bilgi, kullanıcıyı yanlışlıkla tatmin edebilir ve gerçek bir doktora gitmesini engelleyebilir.

Etik ve Gizlilik Endişeleri: Girilen sağlık verilerinin nasıl saklandığı, kullanıldığı ve gizliliğinin nasıl korunduğu büyük bir soru işareti.

ChatGPT ve Benzeri AI’lar, Sağlık Okuryazarlığını Artırmak 

ChatGPT ve benzeri AI’lar, sağlık okuryazarlığını artırmak ve insanları bilgilendirmek için potansiyel olarak güçlü tamamlayıcı araçlar olabilir. Ancak kesinlikle geleneksel sağlık hizmetlerinin yerine geçecek araçlar değillerdir. Bu teknolojinin toplum sağlığı için faydalı olabilmesi, insanların onun sınırlamalarını ve risklerini çok iyi anlamasına ve onu sorumlu bir şekilde kullanmasına bağlıdır. Sağlık, dijital bir risk alınacak alan değildir.

ChatGPT’ye En Çok Hangi Sağlık Soruları İletiliyor?

ChatGPT’ye yöneltilen sağlık sorularının başlıca konuları şunlar:

• Bir sağlık durumu hakkında bilgi edinme (yüzde 48)
• Belirtilerin ne anlama geldiğini öğrenme (yüzde 37)
• Belirli bir konuda nasıl bir adım atılması gerektiğini sorma (yüzde 36)
• Tıbbi terimleri anlama (yüzde 35)

Katılımcıların yüzde 61’i, genellikle klinik bir değerlendirme gerektiren en az bir soru sorduğunu belirtti. Özellikle belirtilerin ne anlama geldiğini öğrenmeye yönelik sorular, doktor tavsiyesinin yerini tutamayacağı için “daha riskli” olarak sınıflandırıldı.

İngilizce konuşulmayan ülkelerde doğan veya evde farklı bir dil konuşan kişilerin bu tür daha riskli soruları sorma olasılığı daha yüksek bulundu. / Sağlıkta Haber