Böbrek Taşı Nasıl Düşürülür?

Böbrek taşı nasıl düşürülür? Kanala düşen böbrek taşı kaç günde düşer? Kadın erkek demeden her yaşta ve cinsiyette görülen, çoğu zaman sancısıyla hastaları perişan eden böbrek taşı neden olur? Böbrek taşı ağrısı nasıl geçer? Uzman açıklamaları ve detayları ile Sağlıkta Haber’de.

Böbrek taşı  ve sağlığı ile ilgili merak ettiğiniz tüm  konulara açıklık getiren Prof. Dr. Tibet Erdoğru, böbrek taşı hastalarının tedavi süreci ve sonrasında uygulaması gerekenler hakkında bilgi verdi.

Ortalama her 7 kişiden birinin böbrek hastası olduğu Türkiye’de böbrek taşı hastalığına karşı farkındalığın oluşturulması çok önemli. Uzmanlar böbrek taşı rahatsızlığında erken tedavinin iyileşme sürecinde önemli rol oynadığını söylüyor.

Böbrek Taşı Neden Olur?

“Böbrek taşı neden olur?” sorusu ile ilgili açıklamada bulunan Prof. Dr. Tibet Erdoğru, böbrek taşı oluşumunun ardından yapılması gerekenleri ve ses dalgası tedavisinin bilinmeyenlerini anlattı. Böbrek taşı ağrı tedavisi ve cerrahi müdahalesinde dikkat edilmesi gereken hususlar nelerdir? İşte detaylar…

Böbreklerin Görevi Nedir?

Böbrekler, karnın arka duvarını oluşturan kasların hemen önünde, her iki tarafta (sağ ve sol) fasulye şeklinde organlardır. Böbreklerin temel işlevi kandaki zararlı maddeleri filtreleyerek idrar şeklinde dışarı atmaktır. Ayrıca vücudun su ve tuz dengesinin sağlanmasından ve sürdürülmesinden sorumludur. İdrar böbreklerden üreter adı verilen kanallar aracılığıyla idrar kesesine taşınır.

Böbrek Taşının En Önemli Nedeni?

Böbrek taşının neden olduğunu anlamak için biraz da böbrek yapısından ve fonksiyonundan bahsetmek lazım. Sağ ve sol böbrekte toplam ikişer milyon tane süzgeç bulunduğunu hayal edin. Kandaki zararlı maddeler bu süzgeçten su ile beraber süzülür. Süzgeçten geçen maddeler (tuzlar, kimyasal maddeler) yanında süzülen su o kadar fazladır ki, günlük bu sıvı miktarı yaklaşık 100 litredir. Süzgeçlerden sonra küçük kanallardan bu sıvı ve tuzlar geçerken bir denge içinde tekrar vücuda emilir. Bu geri emilme olmasa idi, vücudumuzdan atılan 100 litre idrar için bizim her gün 100 litre su içmemiz gerekirdi. İşte tüplerden, vücuda geri emilen sıvı yanında tuzlar da vücudumuzda bir denge içinde tutulur. Emilmeden atılan fazla madde ve tuzlar ile toplam, böbrek toplayıcı havuzuna günde yaklaşık 1-2 litre idrar adı verilen sıvı gelir.

Kanda, aşırı alınan ya da vücutta oluşan maddeler çok yüksek miktarda olursa ya da az su içilmesine bağlı az miktarda idrar sıvısı olursa, bu maddeler daha yüksek yoğunlukta (konsatrasyonda) idrar ile atılır . Yoğun olan maddeler belirli bir eşik yoğunluk değerini aşınca kristalleşir ve bu kristallerde birbirine yapışarak kumları ve bunlar da birleşerek taşı oluşturur.

Böbrek taşları içeriğine bağlı olarak çeşitli yapıdadır. Ancak en sık böbrek taşı kalsiyum ve oksalat birleşmesinden oluşan (Kalsiyum-Oksalat) taşlardır. Bunun yanında ürik asit, kalsiyum fosfat, sistin ve enfeksiyon taşları da görülür.

Böbreklerin toplayıcı sisteminde taşların oluşması için birkaç neden tek başına ya da birlikte olmalıdır, ki böbrekte yoğun maddeler kristalleşsin ve birleşip taşı oluştursun.  Bu filtre, suya ek olarak kandaki kirletici maddeleri de filtreler. Filtreden geçen maddelerin (tuzlar, kimyasallar) yanı sıra, filtrelenen suyun miktarı o kadar fazladır ki, bu sıvının günlük miktarı yaklaşık 100 litredir. Bu sıvılar ve tuzlar filtrelerden sonra küçük kanallardan geçerken dengeli bir şekilde vücuda yeniden emilir. Eğer bu geri emilim olmasaydı, vücudumuzun attığı her 100 litre idrar için her gün 100 litre su içmek zorunda kalacaktık. Vücudumuzda tüpler aracılığıyla emilen sıvının yanı sıra tuzlar da dengede tutulur. Fazla madde ve tuzlar emilmeden dışarı atıldığı için her gün böbrek toplama kabına 1 ila 2 litre arasında idrar adı verilen sıvı girer.

Böbrek Taşı Oluşumu Riskleri Neler?

Kanda vücutta emilen veya oluşan maddelerin miktarı fazlaysa veya az su içildiği için az miktarda idrar sıvısı varsa, bu maddeler idrarla daha yüksek konsantrasyonda (konsantrasyonda) atılır. Yoğun malzemeler belirli bir yoğunluk eşiğini aştığında kristalleşirler ve bu kristaller birbirine yapışarak kumu oluşturur, kum da birleşerek taşı oluşturur.

Böbrek Taşı Özellikleri Nelerdir?

Böbrek taşları içeriklerine göre farklı yapılara sahiptir. Ancak en sık görülen böbrek taşları kalsiyum ve oksalatın (kalsiyum oksalat) birleşimiyle oluşanlardır. Ayrıca ürik asit, kalsiyum fosfat, sistin ve enfeksiyon taşlarına da rastlanır.

Böbreğin toplayıcı sisteminde taş oluşması için, böbreğin yoğun maddelerinin kristalleşip birleşerek taş oluşturmasına yol açan çeşitli nedenlerin tek tek veya birlikte sorumlu olması gerekir.

Bu nedenler şöyle sıralanabilir:

1. Ağızdan yüksek miktarda o maddenin alınması ve kanda miktarının çok artması ve idrara da bu nedenle çok geçmesi,
2. Maddeyi metabolize eden organda, maddenin fazla yapılması ve kana fazla salınması ve idrara bu nedenle çok geçmesi,
3. İdrarda maddenin yoğunlaşmasına neden olacak az miktarda idrar oluşması (mesela az su içme, çok su kaybı)
4. İdrarda maddelerin birbirine yapışmasını ve dolayısıyla taşın oluşmasını önleyen koruyucu maddelerin çok azalması

Böbrek Taşı Belirtileri Nelerdir?

Böbrek taşının en sık rastlanan belirtisi böbreğin olduğu bölgedeki ağrısıdır. Bu ağrı bazen hafif olduğu gibi bazen çok şiddetli kriz şeklinde olabilir. Hastalar tarafından tarif edilen yaşanabilecek en şiddetli ağrılardan birisidir. Ayrıca taş bir yabancı cisim olduğundan idrarda infeksiyon yaparak böbrek iltihabına ve dolayısı ile yüksek ateşe neden olabilir. Eğer böbrekte iltihap olmazsa ve sadece idirar yolunda enfeksiyon mevcutsa, bu da idrar yaparken yanmaya neden olabilir.

Böbrek Taşı Kanamaya Ne Zaman Yol Açar?

Böbrek havuzu (pelvis) ya da üreter kanalı içinde oynamaya bağlı burada kanamaya yol açarak idrarda kanamaya neden olabilir. Böbrek taşlarında ağrı, ateş ya da idrar yaparken yanma ve kanama belirtileri tek tek olabileceği gibi beraber de olabilirler. Bazen ani ve şiddetli ağrılar sırasında refleks olarak mide-barsak kasları da spazma uğrayabilir ve buna bağlı bulantı hatta kusma olabilir.

Böbrek Taşında Neden Şiddetli Ağrı Olur ?

Bazen de böbrek havuzunda değil de, küçük kadehcik (kaliks) içindeki taşlar oynayıp bu minik havuzun (kadehcik havuzunun) kanalını tıkar ve sadece o bölgedeki kadehin içinde yüksek basınca ve yine şiddetli ağrıya neden olur. Bu ağrı o kadar şiddetlidir ki, barsak kasları aniden spazma uğrar ve bulantı hatta kusma da bu ağrıya eşlik edebilir.

Böbrek Ağrısı Neden Olur?

Böbrek havuzundaki taş idrar kanalı (üreter) içine düşünce ya da böbrek çıkışında kanalı tıkayınca arkasındaki havuz içinde, böbrekten idrar yapımı devam ettiği için gelen idrara bağlı, yüksek bir su basıncı oluşur. Bu basınç böbreği saran kapsülün aniden ve şiddetli gerilmesine neden olur, bu gerilme şiddetli böbrek ağrısına neden olur.

Yeri gelmişken bu şiddetli ağrı sırasında tedavi olarak ne yapmak gerekir?

Böbrek Taşı Ağrısı Nasıl Geçer?

Şiddetli böbrek taşı ağrısı beraberinde bulantı veya kusma olabileceği için ağızdan ağrı kesiciler pek etki etmeyebilir. Bu nedenle ilk planda acil servise ya da bir Üroloji kliniğine başvurarak damardan ya da kalçadan yapılacak ağrı kesiciler ile ağrının azaltılması ya da dindirilmesi önerilir. Böbrek kapsülündeki gerilmeye bağlı idrar kanalındaki spazmın azaltılması için sıcak uygulama rahatlatıcı olacaktır. Bu spazm azalırsa, taşın etrafından bir miktar idrar aşağıya süzüleceği için, böbrek havuzundaki su basıncı azalır ve böbrek kapsül gerginliği azalarak, ağrıda azalma sağlanabilir.

Böbrek Taşı Ağrısı Ağrı Kesicilerle Geçmiyorsa Ne Yapılmalı?

Böbrek taşı ağrısı, ağrı kesicilere rağmen devam ediyorsa, ya acil kanala düşmüş taşa müdahale gündeme gelebilir. Ya da idrar yolundan endoskopik girilerek idrar kanalına idrar drenajını sağlayacak geçici bir tüp (stent) yerleştirilir.

Böbrek Taşı Tedavi Seçenekleri

Prof. Dr. Tibet Erdoğru, özellikle ağrı ile beraber yüksek ateş varsa, enfeksiyon olmuş bu idrarın mutlak suretle drenajı için stent yerleştirilmelidir. Enfeksiyon içeren ve taşın engellemesi nedeniyle böbrek içinde birikip, yüksek basınçla böbrek dokularına ve kana sirayet eden mikroplu idrarın neden olduğu sistemik enfeksiyon ve ateşin tedavisi, ancak bir stent yardımı ile idrarın drenajının sağlanması ve enfeksiyonlu idrarın böbrekten atılabilmesi yanında yoğun antibiyotik tedavisi ile mümkündür. İdrarı stent ile drene etmeden sadece antibiyotik tedavisi ile enfeksiyon kontrolü pek mümkün olamamaktadır. / Sağlıkta Haber

Sağlıkta Haber ile sağlık alanında yaşanan güncel gelişmeleri takip edin!