Çoklu Kişilik Bozukluğu Nedir? Çoklu Kişilik Bozukluğu Şizofreni midir?

Çoklu kişilik bozukluğu nedir? Belirtileri nelerdir? Çoklu kişilik bozukluğu şizofreni midir? Çoklu kişilik bozukluğunun tedavisi mümkün müdür? Uzman açıklamaları ve detayları ile Sağlıkta Haber’de.

Çoklu kişilik bozukluğu (dissosyatif kişilik bozukluğu), kişinin bilinçli benliği ile üstesinden gelemeyeceği şiddetli, acı verici bir deneyim karşısında kendini kapatması şeklinde ortaya çıkabilir. Çoklu kişilik bozukluğunda hastanın, ‘alter’ adı verilen iki veya daha fazla sayıda birbirinden uzak kimliği olur.

Çoklu Kişilik Bozukluğu Nedir? Nasıl Ortaya Çıkar?

Genellikle yaşanan travmalar sonucu gelişen çoklu kişilik bozukluğunda kişide her kimliğin kendine özgü adı ve kişisel özellikleri bulunur. Çoklu kişilik bozukluğu, kişinin kafasında birden fazla kimliği barındırdığı bir zihin bölünmesidir.  Çoklu kişilik bozukluğu (dissosyatif kişilik bozukluğu) yaşayan kişinin kafasının içinde konuşan veya yaşayan iki veya daha fazla sayıda insan bulunur. Bu farklı kimlikler nedeniyle çoklu kişilik bozukluğu yaşayan kişilerde hafıza kaybı, sanrılar veya depresyon gibi belirtiler görülür.

Dissosiyatif bozuklukları tedavi etmek zor olsa da psikoterapi türleri semptomları yönetmeye yardımcı olur.

Çoklu Kişilik Bozukluğu Belirtileri Nelerdir?

Dissosyatif kişilik bozukluğu olarak da isimlendirilen çoklu kişilik bozukluğu, kişinin birden fazla benliğinin olduğuna inanması durumudur. Bu kişilikler arasında bilinç değişimleri yaşamasına neden olan psikolojik bir hastalıktır. Kişinin içinde hissettiği bu farklı kimliklere alter adı verilir. Zihinsel bir problem olan çoklu kişilik bozukluğu kişinin hafızasında boşluklara sebep olur. Kişi halüsinasyonlara görebilir. Bu durum haliyle gerçeklikle bağlantı kurmayı zorlaştırır.

Çoklu kişilik bozukluğu zamanla kişinin eylemlerinden kopma hissine neden olur. Kişide  duyarsızlığa yol açar. Kişi bir noktadan sonra kendi ile ilgili bilgileri hatırlamakta sorun yaşar.

Çoklu Kişilik Bozukluğunda Kimlikler Birbirine Ne Kadar Yakın?

Çoklu kişilik bozukluğu nedeniyle kişi kendi içinde yaşattığı kimlik yüzünden kişilik bölünmesi yaşar. Bu durumda kişinin iki farklı kimliği bulunur. Üstelik kimlikler birbirinden büyük farklar gösterebilir. Çoklu kişilik bozukluğu yaşayan bir erkek içinde bir kadın yaşatabilir. Avlanmaktan ya da futboldan hoşlanmayan biri diğer kimliğinde çok iyi bir avcı ya da fanatik bir futbol izleyicisine dönüşebilir. Kimliklerin farklı cinsiyetleri, ilgi alanları etnik kökenleri ve çevreleriyle etkileşim yolları olabilir. Bunun yanı sıra halüsinasyon görmek ve hafıza kaybı da çoklu kişilik bozukluğunun en yaygın belirtileri arasında yer alır.

Çoklu kişilik bozukluğunun yaygın belirtileri nelerdir?

• Depresyon
• Anksiyete
• Halüsinasyonlar
• Hafızada boşluklar
• Uyku problemleri
• İkinci bir kişiliğin olduğunu hissetme
• Aşırı uyarılma duygusu
• Flashback atakları
• Bedensel ağrılar
• İntihar düşüncesi veya kendine zarar verme
• Yeme sorunları
• Mutsuzluk, keyif almama gibi depresif hareketler
• Kişinin kendine yabancılaşması (depersonalizasyon)
• Evinde nereden geldiğini hatırlamadığı eşyalar bulma
• Cinsel işlevle ilgili sorunlar

Çoklu Kişilik Bozukluğu Hangi Yaşlarda Ortaya Çıkar?

Çoklu kişilik bozukluğu belirtileri genellikle çocukluk çağında ortaya çıkar. Maalesef aileler, öğretmenler ya da uzmanlar belirtileri gözden kaçırabilir. Çocuklarda yaygın olan dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB)  ve benzeri davranışsal veya öğrenme problemleriyle karıştırılabilir. Bu nedenle çoklu kişilik bozukluğu, genellikle yetişkinliğe kadar teşhis edilememektedir.

Çoklu Kişilik Bozukluğu Türleri Nelerdir?

Çoklu kişilik bozukluğu, yani dissosiyatif bozukluğu

depersonalizasyon bozukluğu,

 dissosiyatif amnezi ve

dissosiyatif kimlik bozukluğu olmak üzere üç ayrı türü bulunur.

Çoklu Kişilik Bozukluğu Türleri Şöyle Açıklanabilir:

Depersonalizasyon Bozukluğu (Duyarsızlaşma)

Çoklu kişilik bozukluğunda duyarsızlaşma, kendinden ayrılma hissi ya da kendinin dışındaymış gibi hissetmektir. Hareketler, duygular, düşünceler ve benlik uzaktan görülüyormuş gibidir. Zaman yavaşlıyor veya hızlanıyor gibi görünebilir. Duyarsızlaşma, rahatsız edici olabilen semptomlar saatler, günler, haftalar veya aylar sürebilir.

Disosiyatif Amnezi

Çoklu kişilik bozukluğunda Dissosiyatif amnezi, unutkanlıktan daha şiddetli olan hafıza kaybı belirtisiyle ortaya çıkar. Kişi stres, sıkıntı, acı ve şok hissettiğiniz bir dönemden itibaren hayattaki olaylar ve kişiler hakkındaki bilgiler hatırlanmayabilir. Dissosiyatif amnezi, genellikle  nöbet halinde aniden görülebilir.

Dissosiyatif Kimlik Bozukluğu

Çoklu kişilik bozukluğunda Dissosiyatif Kimlik Bozukluğu,  başka kimliklere geçmeyi ifade eder. Kafanızın içinde konuşan veya yaşayan iki veya daha fazla insan varmış gibi hissedilebilir. Bunun yanında başka kimliklerin sizi ele geçirdiğini düşünmek de mümkündür. Her kimliğin kendine özgü bir adı, kişisel geçmişi ve özellikleri bulunur. Dissosiyatif kimlik bozukluğunda genellikle amnezi nöbetleri de bulunur. Kişide kafa karışıklığı ve başıboş dolaşma oluşabilir.

Çoklu Kişilik Bozukluğu Neden Olur?

Çoklu kişilik bozukluğu, çocukluk çağında yaşanan fiziksel ya da cinsel istismar, aile içi şiddet, doğal afet, savaş gibi ağır travmalara karşı geliştirilen bir tepki olarak ortaya çıkar. Psikolojik bir tepki olan bu bozukluk kişinin kendini korumak adına yaşanan olaylardan uzaklaşmanın bir yolu olarak ortaya farklı kişiliklere bölünmesini tetikleyebilir.

İhmal de bu bozukluğun ortaya çıkmasında önemli bir etkendir. Cinsel ya da fiziksel istismar olmadığı durumlarda ise aile içerisinde ihmal edilmek ve duygusal istimara maruz kalmak dissosiyatif kimlik bozukluğunun ortaya çıkmasına sebep olabilir.

Çoklu kişilik bozukluğuna neden olan durumlar şöyle sıralanabilir:

• Doğal afet ya da savaş gibi durumlar
• Zihinsel, fiziksel ve cinsel açıdan istimara maruz kalmak
• Ağır kazalar
• Mağdur konumunda olmak (bir suçtan dolayı)

Çoklu Kişilik Bozukluğu Tanısı Nasıl Konur?

Çoklu kişilik bozukluğunu tanısı koymak zaman alan bir süreçtir. Psikolog ve psikiyatri desteğiyle kişide oluşan dissosiyatif kimlik bozukluğu, terapi sürecinden sonra ortaya çıkar. Çoklu kişilik bozukluğu olanlarda depresyon, anksiyete ve diğer kişilik bozuklukları belirtileri de görülebileceğinden tanısı koyulması zorlaşır.

Çoklu Kişilik Bozukluğunu Teşhis Edebilecek Bir Test Yok!

Çoklu kişilik bozukluğunu teşhis edebilecek tek bir test bulunmamaktadır. Uzman doktor belirtileri ve kişisel sağlık geçmişini inceler. Belirtilerin altında yatan kafa yaralanmaları veya beyin tümörleri gibi fiziksel nedenleri dışlamak için testler yapabilirler.

Çoklu Kişilik Bozukluğu Tedavisi Nedir?

Dissosiyatif bozukluğu yani çoklu kişilik bozukluğu, ilaçlar yoluyla depresyon veya anksiyete gibi semptomların azalmasına yardımcı olabilir.

Fakat çoklu kişilik bozukluğunda bilinen en etkili tedavi psikoterapidir. Psikolog veya psikiyatrist gibi ruh sağlığı bozuklukları konusunda uzmanlık eğitimi kişiler, doğru tedaviye yönlendirebilir.

Dissosiyatif Kimlik Bozukluğu ve Şizofreni Farkı Nedir?

1. Dissosiyatif Kimlik Bozukluğu ve şizofreni, toplumda benzer oranlarda görülen iki farklı psikolojik rahatsızlıktır. Her ikisi de oldukça karmaşık yapılarda olan bu hastalıklar bazı yönlerden bir biriyle örtüşseler de aslında farklıdır.
2. Şizofreni ile Dissosiyatif Kimlik Bozukluğunun en temel farkı, şizofrenide çoklu kişiliklerin olmaması. Şizofreni “bölünmüş zihin” anlamına gelen bir kelime, hastanın psikoz dönemi sırasında deneyimlenen gerçeklikten ayrılmayı ve aynı zamanda düşüncelerde, duygularda meydana gelen değişiklikleri tanımlamak için. Dissosiyatif Kimlik Bozukluğunda ise parçalanmış kimlikler söz konusu.
3. Hafıza kaybı veya amnezi hem şizofrenide hem de DKB’de ortaya çıkabilir, ancak DKB’de daha sık görülür.
4. Dissosiyatif Kişilik Bozukluğunda derealizasyon ve duyarsızlaşma oranları daha yüksektir. Alterler arasındaki geçiş sonrasında kişi aynaya baktığında kendini tanıyamayabilir. Şizofrenik kişiler daha seyrek şekilde duyarsızlaşma ve derealizasyon yaşanır.
5. Şizofreninin daha çok 30’lu yaşlarda, çoklu kişilik bozukluğunun ise çocukluk döneminde ortaya çıktığı düşünülmektedir.

Çoklu Kişilik Bozukluğunda Yapılan Terapinin Odağı:

Geçmişte yaşanan travma veya istismarın belirlenerek üzerine çalışılması

Ani davranış değişikliklerini yönetmek

Ayrı kimlikleri tek bir kimlikte birleştirmektir. – Sağlıkta Haber

Sağlıkta Haber ile sağlık alanındaki gelişmeler ve uzman açıklamalarını takip edin. Sağlıkta Haber güncel sağlık haberleri için güvenilir adresiniz.